Co to jest Whitepaper?

"Whitepaper" to termin, z którym osoby myślące o wielkim biznesie prawdopodobnie zetkną się w pewnym momencie swojej kariery. Niezależnie od tego, czy jest to oceniane przez doświadczonych graczy poważnie, czy też wyszydzane w internetowych memach i copypastach, Whitepaper stała się podstawą w branży kryptowalutowej. Nawet inwestorzy detaliczni przyzwyczaili się do ich przeglądania przed lokowaniem pieniędzy w dany projekt krypto. W przypadku wielu dzisiejszych przedsięwzięć Whitepaper jest uważana przez znaczną grupę za najważniejszą część startu projektu. W wolnym tłumaczeniu “Biała Księga” jest jedynym obligatoryjnym wymogiem, nawet przed uruchomieniem strony internetowej. Ale czym tak naprawdę ona jest? W tym artykule odpowiemy na to pytanie, a następnie omówimy, jak napisać Whitepaper.

Co to jest Whitepaper? Definicja

Whitepaper istnieją od około 100 lat, a ich pomysłodawcą był rząd brytyjski. Dokumenty te informowały niegdyś opinię publiczną o kluczowych decyzjach podejmowanych przez określone agencje rządowe. Dziś natomiast jest narzędziem marketingowym, które służy do przekonywania i wywierania wpływu na decydentów. Dlaczego więc nazywamy ją Whitepaper? Jest to oznaczenie stosowane przez wspomnianą wyżej brytyjską radę ministrów. Kolor "biały" oznacza, że pismo jest dostępne publicznie. Po wejściu do użytku komercyjnego celem twórców stało się, aby mógł je przeczytać każdy potencjalny klient. Dokumenty te nie są ani krzykliwymi prezentacjami, ani nie są zbyt sprzedażowe (a przynajmniej nie powinny takimi być). Zamiast tego Whitepaper jest przedstawiana jako "poważny" zbiór informacji, podobny do pracy naukowej. Jaki jest więc prawdziwy cel Whitepaper? Pierwotnym ich przeznaczeniem była edukacja. Dziś z kolei informują ludzi o produktach i usługach projektu. Ponieważ są zwykle publikowane na stronach internetowych, uważa się je za formę marketingu przychodzącego. W środowiskach business-to-business (B2B) są wykorzystywane do różnych celów. Firmy używają Whitepaper do osiągnięcia kilku zamiarów, takich jak m.in. promowanie przywództwa w sposobie myślenia i zachowania oraz coś tak przyziemnego jak powiększanie listy e-mailowej. Są również wykorzystywane do budowania wiarygodności marki i przekonywania potencjalnych inwestorów. Dokumenty te są w dalszym ciągu tworzone również przez organy rządowe oraz prywatne. Podsumowując, Whitepaper mają wiele zastosowań zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej.

Przed napisaniem Whitepaper

Wiele osób poszukuje szablonu Whitepaper’a, ale takie “gotowce”, kalki nie są konieczne. Ogólnie rzecz biorąc, wzory pełnią raczej rolę wytycznych. Jeśli tylko autor rozumie strukturę omawianego w artykule dokumentu i sposób, w jaki wszystkie sekcje współpracują ze sobą, powinien bez trudu przekonać odbiorców do danego projektu. Takie pismo nie musi być długie, ale też nie powinno być pisane jak nieformalny wpis na blogu. Teksty na prywatnych przestrzeniach w Internecie są bowiem zazwyczaj uboższe w liczbę znaków. Jednak nawet te obszerniejsze mogą mieć cele odmienne od zadań Whitepaper. Na przykład te ostatnie mogą obejmować nawet “pielęgnowanie” odbiorców lub zachęcanie do aktywnego zapisywania się na webinar. Takie działania nie kosztują odbiorców żadnych pieniędzy, więc zamysł pisania, a co za tym idzie, rodzaj pisma, znacznie się różni. Natomiast inwestorów kryptowalutowych czytających artykuł trzeba przekonać do zakupu jednej z wielu walut cyfrowych w celu wsparcia projektu. Przed napisaniem tekstu, a nawet przed przeprowadzeniem badań, autor musi określić swoją grupę docelową. W ten sposób można szybko określić język, którego należy użyć w pracy, a także psychikę odbiorców. Takie podejście powinno również pomóc w wyborze kierunku swoich analiz, są one bowiem podstawą dobrej Whitepaper i często obejmują zagłębienie się w zespół projektowy, techniczne aspekty oferowanego produktu lub usługi oraz uzasadnienie, dlaczego jest to najlepsze rozwiązanie starego problemu. A ponieważ czytelnicy bardzo koncentrują się na takich dokumentach dotyczących kryptowalut, nie ma miejsca na błędy, jeśli chodzi o pisanie szczegółowej specyfikacji.

Co powinna zawierać Whitepaper?

Praktyka pokazuje, że Whitepaper powinna zaczynać się od problemu lub wyzwania, z którym boryka się czytelnik. Jest to najprostszy sposób na przyciągnięcie uwagi docelowych odbiorców i trafienie w ich “punkty bólu”. Kiedy odbiorca analizuje dokument dalej, naszym celem powinno być na kolejnych stronach głównie przedstawienie statystyk, wykresów i faktów, aby przybliżyć główne aspekty pisma. Wreszcie w pracy przedstawia się rozwiązanie, czyli usługę lub produkt oferowany przez zespół projektowy. Jeśli autor przygotował Whitepaper wysokiej jakości, to proponowana metoda będzie dobrze współgrała z wyzwaniem. Po przekonującym przedstawieniu rzeczonego sposobu, kolejnym krokiem jest zaprezentowanie ludzi współtworzących go.
W tej części należy przekonać czytelnika - bez uciekania się do języka sprzedaży - że zespół jest w stanie zrealizować obietnice projektu. Sekcja poświęcona teamowi może zawierać prawdziwe zdjęcia, krótkie biografie oraz łącza do profili na portalach LinkedIn i Twitter. Czasami umieszcza się także zdjęcia NFT jako swoje awatary profilowe, choć może to nie być najlepsze podejście do zdobywania zaufania. Te sygnały budowania wiarygodności zachęcają potencjalnego nabywcę do dalszego zgłębiania tematu, a jednocześnie pokazują mu, że to grono ludzi nie ma nic do ukrycia.
Oprócz powyższych informacji w dokumencie można przedstawić dane dotyczące wydania tokenów i ogólnej sytuacji na rynku. Powinno to obejmować szczegóły dotyczące coinów, takie jak ich wartość, liczba wyemitowanych tokenów, które następnie mają być w obiegu, oraz wskazana platforma, na której mają być rozdysponowane.
Kolejnym istotnym elementem jest sposób, w jaki inwestorzy będą mogli zrealizować swoje tokeny, oraz komunikat o tym, co się stanie, jeśli metoda pozyskiwania środków (np. pierwsza oferta monet lub ICO) nie osiągnie zakładanych celów finansowych (proces zwrotu środków inwestorom). W tej części należy również zamieścić regulamin lub link do strony internetowej, na której można się z nim zapoznać.
Wreszcie, Whitepaper może być zakończony planem działania tzw. “Roadmap” jest zwykle podzielona na cele kwartalne. Zamiary te pomagają adresatom powiązać to, co przeczytali we wcześniejszej części dokumentu, a konkretnie problemy, które będą rozpracowywane, z rozwiązaniami, których dostarczy projekt.
Dzięki takiemu rozbiciu, dokument pomaga odbiorcom docelowym skonceptualizować przedsięwzięcie w bardziej namacalnej formie. Po rozpoczęciu projektu zarówno czytelnicy, jak i inwestorzy mogą wykorzystać Roadmap do śledzenia, czy zespół realizuje postawione sobie cele. Z drugiej strony, Roadmap pomaga utrzymać także odpowiedzialność zespołu. Czy zespół osiąga założenia? Ponieważ team wie, że szeroko rozumiana publiczność patrzy na to, co się dzieje, brak realizacji zadań może potencjalnie zaszkodzić reputacji projektu.

Formatowanie i projektowanie Whitepaper

Gdy Whitepaper jest już gotowa, priorytetem powinno być jej sformatowanie. W wielu takich dokumentach zapomina się o czytelności, przez co stają się one trudne w odbiorze. Ponieważ kryptowaluty przyjmują się w głównym nurcie, ważne jest również, aby wziąć pod uwagę początkujących odbiorców. Osoby nowe w tym środowisku nie będą znały wielu terminów, które są wszechobecne w leksykonie kryptowalut. Najlepiej nie zakładać, że docelowi czytelnicy rozumieją terminy i koncepcje, kiedy piszemy dla nich. Kolejną kwestią związaną z formatowaniem jest biała przestrzeń. Niektóre Whitepaper trudno się czyta, ponieważ brak białej przestrzeni przytłacza odbiorcę końcowego. Osoby piszące powinny upewnić się, że po każdej stronie jest wystarczająca ilość białego, pustego pola. Należy zwrócić szczególną uwagę na odstępy między akapitami i innymi elementami. Mogą one obejmować np. wykresy, ilustracje, zdjęcia, grafiki i inne elementy wizualne, które pomagają w przedstawieniu głównych punktów tekstu. Zapewniając czytelnikowi odpowiednią ilość białej przestrzeni, dokument pomaga mu "odetchnąć", ponieważ zatrzymuje się on i robi przerwę przed przejściem do następnego rozdziału.
Może się to wydawać sprzeczne z intuicją, ale takie przerwy pozwalają czytelnikowi przetrawić informacje i kontynuować lekturę do samego końca. Decyzje projektowe również nie powinny być pozostawione kaprysom zespołu. Wyjątkowa, dobrze napisana praca może sprzedać przedsięwzięcie samodzielnie, o ile tokenomika jest solidna.
Jednak nawet taki dokument będzie dobrze wykorzystany, jeśli jego właściciele nie zaniedbają szaty graficznej. Graficy mogą pomóc w kwestiach formatowania, o których mowa powyżej. Jednak to, w czym designerzy mogą z całą stanowczością odcisnąć swoje piętno, to zapewnienie, że wszystkie elementy projektu wizualnego są zgodne z przekazem i tożsamością marki. Gwarantuje to bezproblemową obsługę klienta przez docelowych odbiorców. Z kolei zignorowanie projektu graficznego może spowodować, że odbiorcy będą mieli problemy z zapamiętaniem treści. Czytelnicy mogą mieć nawet trudności z przypomnieniem sobie, która firma lub marka wydała gazetę.
Aby zapewnić klientom bezproblemową obsługę, decyzje projektowe należy pozostawić wykwalifikowanemu projektantowi. Taka osoba rozumie tożsamość danej inwestycji, jej docelowych adresatów i kluczowe cele. Ponadto profesjonalny designer może współpracować z autorem tekstu, aby sprawdzić, czy wszystkie elementy są ze sobą spójne i czy w połączeniu wciąż mają sens. Gdy treść i elementy wizualne wzajemnie się uzupełniają, wzmacniają swoje walory, zapewniając w ten sposób całościowe doświadczenie.

Jak zdobyć Whitepaper bez jej pisania

Jeśli właściciel firmy nie ma czasu lub umiejętności potrzebnych do napisania Whitepaper, zawsze może zatrudnić pisarza. Wielu twórców biznesowych specjalizuje się w pisaniu takich dokumentów. Nie brakuje doskonałych autorów wyspecjalizowanych w tej tematyce, których można zatrudnić. Jest to również dodatkowa uwaga dla tych, którzy pracują w branży kryptowalutowej. Niektórym inżynierom i deweloperom trudno jest pisać dla swoich odbiorców w sposób zrozumiały. Profesjonalni autorzy mogą kosztować znacznie więcej niż freelancerzy z platform takich jak Fiverr czy Upwork. Jest to jednak inwestycja konieczna i rozważna. Świetny dokument ułatwi pracę również zespołowi projektowemu. W szczególności - i co najważniejsze - przekonująca Whitepaper ułatwia generowanie tak pożądanego przecież “szumu”, które w konsekwencji ułatwia pozyskiwanie funduszy, niezależnie od modelu startowego wybranego przez dany projekt kryptowalutowy. Twórcy mogą zdecydować się na pierwszą ofertę udziałów (ISO), a nawet na bardziej tradycyjne podejście finansowe, takie jak pierwsza oferta publiczna (IPO) lub finansowanie venture capital. Nie ma to w tym przypadku żadnego znaczenia, ponieważ Whitepaper będzie dobrze służyć każdemu poważnemu projektowi.